وەكە ئیرۆ میر جەلادەت بەدرخان ژدایكبوویە
وەكە ئیرۆ د بیست و شەشێ نیسانا سالا هەزار و هەشسەد و نۆت و سێیان دە، میرزادەكی كوردان ژدایكبوو، ب خوەرە ژی كەسایەتیەكە چالاك و خوەدی باندۆر و بەرهەم دەركەت هۆلێ، و تاوەكە ئیرۆ ژی پرانیا كوردان بەرهەم و بیرۆكە و خوماڤا پێنووسا وی بكارتینن.
میر جەلادت ئەمین عالی بەدرخان نەڤیێ بەدرخانیان، خوەدیێن میرخانەیا بۆتان، میرخانەیا بەدرخانیان كو نیڤدەوەلتەك د مێژۆیا كوردان دە ئاڤاكر،و ژبەر كار و خەبات و لخوەدیدەركەتن ل كوردان، راستی گرتن و سرگونكرن و ئاستەنگیان بەردەوام دهاتن.
كارێ دەستپێكی یێ هەری بالكێش گەرا میر جەلادەت بەدرخان ل گەل رۆژهلاتناسێ ئنگلیزی مێجەر نۆئیل سالا هەزار و نەهەسەد و نۆزدەهان دناڤا كوردان و هۆز و ئێلێن وان دە ژبۆ دانهەڤا كلتوو و پێمایێن كوردان بوو، و ژ ور چرووسكا بیرۆكەیا نڤیساندنا ب ئەلفابەیا لاتینی ل جەم میر جەلادەت بەدرخان دەستپێ كر، نەخاسم كو د وی سەردەمی دە ب ئەلفابەیا ئارامی دنڤیساند، و نڤیساندن و ئەلفابەیا رۆژهلاتناسێ ئنگلێزی بالا وی كشاند، و ل ور بریارا نڤیساندنێ ب تیپێن لاتینی دا.
سالا هەزار و نەهسەد و بیست و دویان، و لسەر فەرمانەكە موستەفا كەمال ئەتاتۆرك، ب دەهان خەباتكار و نشتیمانپەروەرێن كورد هاتن سرگونكرن، پرانیا وان ژ مالباتا بەدرخانیان بوو، میر جەلادەت بەردخان ژی یەك ژ وان كەسان بوو، كو سرگۆنی ئەلمانیایێ بوو و لور مافپەروەری ل زانینگەها لایزبرگێ تا سالا هەزار و نەهەسەد و بیست و پێنجان خوەند، و هەڤدەمێ خوەندنا خوە یا زانینگەهێ مژوولی بەرهەڤكرنا ئەلفابێیەكە كوردی دبوو.
ژ سالا هەزار و نەهسەد و بیست و پێنجان تا سالا هەزار و نەهسەد و سه و یەكێ، و تا كو نێزیكتری ملەت خوە و ێش و ئازار و شۆرەش و تەڤگەرێن وی ببە، میر جەلادەت بەرێ خوە دا وەلاتێ مسرێ، و ژور بۆ لوبنان، و پشتر شام و پشترە جزیرا رۆژئاڤایێ كوردستانێ ، و پشترە خوە گهاند شۆرەشا ئاگری ل باكورێ كوردستانێ ل گەل برایێ خوە میر كامەران بەدرخان و پشترە ل گەل ئحسان نووری باشا چوو ئیرانێ و ژور هاتن عێراقێ و پشترە دیسان ڤەگەریا شامێ و لور بجه بوو.
ل شامێ میر جەلادەت ئەلفابەیا خوە بەرهەڤكر، و د پازدەهێ گولانا هەزار و نەهەسەد و سه و دویان دە و ب مۆلەتەكە فەرمی دەست ب وەشانا گۆڤارا هاوارێ كر و ئەلفابەیا خوە تێ دە بەلاڤكر، پێنجی و حەفت هەژمار ژ هاوارێ دەرخستن و پشترە ژی گۆڤارا رۆناهی د سالا هەزار و نەهەسەد و چل و دویان تا سالا هەزار و نەهەسەد و چل و پێنجان دەرخست.
ب دەهان نڤیسكار و رەوشەنبیرێن كورد د هاوار و رۆناهیێ دە نڤیس و بەرهەمێن خوە بەلاڤ دكرن، میر جەلادەت بخوە ژی ب گەلەك ناڤان د هاوار و رۆناهیێ دە دنڤیساند، ژ وان ناڤان سترانڤان، هەرەكۆلێ ئازیزان، چیرۆكبێژ، بلێج شێركۆ، نێرەڤان و فەرهەنگڤان...
میر جەلادەت یەك ژ دامەزرێنەر و چالاكێن كۆمەلەیا خویبوون بوو، هەروەها دناڤا كوردێن رۆژئاڤایێ كوردستانێ دە لڤ و تەڤگەر دكر و ژبەر وێ یەكێ چوون و هاتن و لڤ و تەڤگەرا وی ل جزیرا رۆژئاڤایێ كوردستانێ ژ ئالیێ فرەنسیان ڤە هاتن ئاستەنگكرن.
میر جەلادەت ب گەلەك زمانان دئاخڤی، كوردی، عەرەبی، تركی، ئنگلیزی، فرەنسی، ئەلمانی، یوونانی ، رۆسی و فارسی.
سالا هەزار و نەهسەد و سه و شەشان زەوجی میر رەوشەن بەدرخان،و بوون باڤ و دێیا سینم خان و جمشید.
رۆژا پازدەهێ تەباغا هەزار و نەهەەسد و پێنجی ویەكێ دەما لناڤا زەڤیەكی ل گوندەوارێ شامێ سەرپەرەشتیا پالەیان دكر، دیوارێ بیرا وی زەڤیی هلوەشیا، و ل ور میر جەلادەت كۆچا خوە یا داویێ كر، و د مەراسیمەكە گرس دە، ل گۆرستانا تاخا كوردان ل شاما پایتەختا سووریێ میر جەلادەت ل تەنشت گۆرا باپیرێ خوە بەدرخانێ مەزن ب خاكێ هات سپارتن.
د هاوارێ دە میر جەلادەت بەدرخان وەها نامەیەكێ ئاراستەیێ ملەتێ خوە دكە و دبێژە:
(مال خەرابۆ! ما وە ئەو چەند وەخت نینە، کۆ ھوون ژ بۆ ھینبوونا زمانێ بیانیان ب سالانە ڤە خەبتینە و ئیرۆ ژی دخەبتن. ژ بۆنا کۆ بکارن (فینفۆنەکە) دەرەوین ب لێڤ بکن. کورۆ ئەیبە، شەرمە، فھێتە، ئان ھینی خوەندن و نڤیساندنا ب زمانێ خوە ببن، ئان مەبێژن ئەم کوردن. بێ زمان کوردیتی ژ وە رە نە رۆمەتە، ژ مە رە روورەشییەکە گرانە. ھەیف و خەبینەت و ھەزار مخابن، نەمازە ژ وان رە کۆ ب زمانێن دن دزانن بخوینن و بنڤیسینن و ئالفابێیا زمانێ خوە ھێژ ناس ناکن..)
1409
